Luật pháp Việt Nam quy định rất rõ ràng về việc sử dụng mũ bảo hiểm đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy và xe máy điện nhằm đảm bảo an toàn giao thông. Dưới đây là các quy định quan trọng liên quan đến mũ bảo hiểm:

1. Quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm

Theo Luật Giao thông đường bộ Việt Nam, tất cả người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe máy điện, và người ngồi sau trên các phương tiện này đều bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông trên các tuyến đường công cộng. Điều này nhằm giảm nguy cơ chấn thương đầu trong các tai nạn giao thông và tăng cường an toàn cho người tham gia giao thông.

• Nghị định số 100/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt quy định rằng người điều khiển xe máy, mô tô, xe điện và người ngồi sau nếu không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ không cài quai đúng quy cách sẽ bị xử phạt.

2. Tiêu chuẩn của mũ bảo hiểm

Không phải mũ bảo hiểm nào cũng được sử dụng cho người đi xe mô tô, xe máy. Theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 5756:2001 và TCVN 6979:2002, mũ bảo hiểm dùng cho người đi xe máy phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn về chất lượng, cấu trúc và khả năng bảo vệ đầu, bao gồm:

• Cấu trúc ba lớp: Mũ bảo hiểm phải có lớp vỏ cứng bên ngoài, lớp xốp EPS bên trong để hấp thụ lực va đập, và lớp lót êm ái tạo sự thoải mái cho người dùng.

• Dây đeo chắc chắn: Mũ bảo hiểm phải có dây đeo đảm bảo độ an toàn khi đội và được cài chặt dưới cằm.

• Tiêu chuẩn chứng nhận hợp quy: Mũ phải có chứng nhận hợp quy (CR) từ các cơ quan có thẩm quyền, chứng minh rằng sản phẩm đã vượt qua các bài kiểm tra an toàn.

3. Xử phạt khi không đội mũ bảo hiểm hoặc đội không đúng cách

Theo quy định của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, nếu người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe máy điện hoặc người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm hoặc không cài quai đúng quy cách, họ sẽ bị xử phạt hành chính như sau:

• Mức phạt tiền: Từ 200.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi không đội mũ bảo hiểm hoặc đội không đúng cách.

• Các trường hợp đặc biệt: Nếu vi phạm xảy ra ở các khu vực như trường học hoặc nơi có nguy cơ xảy ra tai nạn cao, cảnh sát giao thông có thể tăng cường xử lý.

4. Ngoại lệ không bắt buộc đội mũ bảo hiểm

Một số trường hợp đặc biệt không yêu cầu bắt buộc đội mũ bảo hiểm, bao gồm:

• Người điều khiển và người ngồi trên xe đạp điện (theo quy định của một số địa phương).

• Trẻ em dưới 6 tuổi khi ngồi sau xe máy.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, vẫn khuyến khích trẻ em đội mũ bảo hiểm phù hợp với lứa tuổi ngay cả khi không bắt buộc.

5. Lợi ích của việc tuân thủ quy định đội mũ bảo hiểm

Đội mũ bảo hiểm đạt tiêu chuẩn khi đi xe máy, mô tô là biện pháp thiết yếu để bảo vệ bản thân. Theo các nghiên cứu, đội mũ bảo hiểm đúng cách có thể giảm thiểu từ 40% đến 70% nguy cơ chấn thương sọ não trong các vụ tai nạn giao thông. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ bản thân mà còn giúp giảm thiểu gánh nặng chi phí y tế, xã hội do tai nạn gây ra.

6. Ý thức của người tham gia giao thông

Dù các quy định về mũ bảo hiểm đã được ban hành và phổ biến rộng rãi, ý thức chấp hành của một số người tham gia giao thông vẫn còn hạn chế. Các cơ quan chức năng thường xuyên tiến hành các chiến dịch tuyên truyền về tầm quan trọng của mũ bảo hiểm và tổ chức các đợt kiểm tra để đảm bảo người dân tuân thủ quy định.

Việc chấp hành quy định đội mũ bảo hiểm không chỉ là tuân theo luật pháp, mà còn là một hành động bảo vệ sức khỏe và an toàn cho bản thân và cộng đồng.